चित्रपटाच्या 'सेन्सॉर सर्टिफिकेट'मध्ये काय लिहिलेले असते ?

आपण चित्रपट पाहताना सुरूवातीला जी सर्टिफिकेटची (प्रमाणपत्र) इमेज दिसते ती क्षणभरच दिसते मग मुळ चित्रपट चालू होतो हे लहानपणापासून पाहत आलो आहे. चित्रपट निर्मात्यांच्या दृष्टिने हे सर्टिफिकेट सगळ्यात महत्त्वाचे असते.

चित्रपटाच्या सर्टिफिकेशनसाठी सरकारने केंद्रीय फिल्म प्रमाणपत्र बोर्डची निर्मिती केली आहे. यालाच सेन्सॉर बोर्ड म्हणून ओळखले जाते.चित्रपट पुर्ण झाल्यावर तो सेन्सॉर बोर्ड कडे सादर केला जातो.या बोर्डाचे सदस्य तो चित्रपट पाहुन तो प्रदर्शनास योग्य आहे की नाही ते ठरवतात.चित्रपटात जर कोणत्या धर्माची किंवा महापुरुषांची नालस्ती असेल ,किंवा अनावश्यक हिंसा,अश्लिलता असेल तर त्याचा परिणाम समाजजिवनावर होऊ शकतो म्हणुन सेन्सॉर बोर्ड तो भाग कट करून मगच प्रदर्शित करण्यास परवानगी दिली जाते. हि परवानगी वेगवेगळ्या कॅटेगरीमध्ये दिली जाते ती परवानगीची प्रत म्हणजे चित्रपटाला दिलेले परवानगीपत्र तेच आपण चित्रपटाच्या सुरुवातीला पाहतो. याशिवाय चित्रपट रिलीज होत नाही. या सेन्सॉर सर्टिफिकेटमध्ये माहिती लिहिलेली असते. यात चित्रपटाचे नाव, चित्रपटाचा कालावधी, चित्रपट किती तासांचा आहे तो किती रील आहे. चित्रपटाच्या एखाद्या सीनवर आक्षेप असेल तर तो सीन हटवण्यास देखील सांगतात. त्या संदर्भत देखील या प्रमाणपत्रवर लिहिले जाते. जुन्या चित्रपटात हे सर्टिफिकेट ब्लॅक व्हाईट असायचे आता ते रंगीत स्वरूपात दिसते.

सेन्सॉर बोर्ड हे सर्टिफिकेट यू, यू/ए किंवा ए, एस या कॅटेगरीमध्ये दिले जाते.ती कॅटेगरी पुढीलप्रमाणे असते.

A - ए हा चित्रपट फक्त 18 वर्षापुढील प्रेक्षकांसाठी असतो.तशी सूचना दिली जाते.लहान मुलांनी हा चित्रपट पाहू नये.

U - यू : हा चित्रपट सर्व वयोगटातील लोकांसाठी बनवला आहे. लहान मुलांना देखील हा चित्रपट पाहता येतो हे या साठी हे सर्टिफिकेट दिले जाते. धार्मिक आणि कौटुंबिक चित्रपटांसाठी हे सर्टिफिकेट देतात.

U/A - यू/ए : 12 वर्षाखालील मुलांना आपल्या पालकासह हा चित्रपट पाहता येऊ शकतो.


S - एस: हा फक्त खास प्रेक्षक वर्गासाठी बनवला असतो त्या सर्टिफिकेटवर एस लिहिले जाते. हे चित्रपट शास्त्रज्ञ आणि डॉक्टरांसाठी बनवण्यात येतात.

सर्टिफिकेटच्या वरच्या बाजूला प्रमाणपत्राची वैधता दिलेली असते. म्हणजे हा चित्रपट कोठे रिलीज केला जाऊ शकतो.हे लिहुन प्रमाणपत्रामध्ये सर्टिफिकेट नंबर, सेन्सॉर बोर्ड ऑफिसचे ठिकाण आणि प्रमाणपत्र कधी दिले गेले त्याचे वर्ष नोंदवलेले असते.डाव्या बाजूला या चित्रपटाचे कोणी परीक्षण केले त्यांची नावे दिलेले असते.त्याचबरोबर निर्मात्याच्या आणि अर्जदाराच्या नावाची नोंद नमुद असते. प्रमाणपत्रावर काही वेळा त्रिकोणाचे चिन्ह असते याचा अर्थ त्या चित्रपटास कटस सुचविले आहेत असा होतो.